ارزیابی فعالیت های نئوتکتونیکی با استفاده از شاخص های کمّی ژئومورفیک (منطقه مورد مطالعه: بخشی از البرز شرقی در شمال استان سمنان)

نویسندگان

محمد حسین رضائی مقدم

mohammad hossein rezaei moghaddam faculty of geography - university of tabrizدانشکده جغرافیا - دانشگاه تبریز منصور خیری زاده

mansoor kheirizadeh aroogh faculty of geography - university of tabrizدانشکده جغرافیا - دانشگاه تبریز

چکیده

کشور ایران یکی از مناطق زلزله خیز دنیا می باشد و گسل های فعّال زیادی با روندهای مختلف در این کشور وجود دارند که هر از چندگاهی با فعالیت های خود موجب خسارات فراوان جانی و مالی می شوند. با استفاده از برخی شواهد و شاخص های ژئومورفیک، می توان به میزان فعالیت نسبی گسل ها پی برد. در این تحقیق قسمتی از رشته کوه های البرز در محدوده استان سمنان از نظر فعالیت های نئوتکتونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه شاخص های کمّی مختلفی به کار گرفته شد. برخی از این شاخص ها از روی حوضه های آبریز استخراج شد که شامل: نسبت پهنای چارک ها، نسبت مساحت چارک ها، نسبت جامی و شاخص عدم تقارن حوضه ها می باشند. اما نیمرخ آبراهه های اصلی نسبت به فعالیت های تکتونیکی از حساسیت بالاتری برخوردار می باشند. ازاینرو، مهمترین شاخص های کمّی از روی نیمرخ آبراهه های اصلی استخراج شد که به نحو بهتری میزان فعالیت های نئوتکتونیکی را منعکس می سازند و مهمترین آنها شامل استخراج شاخص گرادیان طولی، شاخص انحراف از نیمرخ و شاخص تقعّر می باشند و کمّیّت های مختلفی از روی این شاخص ها حاصل شد. همچنین شاخص های دیگری مانند سینوزیته جبهه کوهستان و نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره مورد استفاده قرار گرفت. برای استخراج شاخص های کمّی از نقشه های توپوگرافی مقیاس 1:25000، نقشه های زمین شناسی مقیاس 1:100000، تصاویر dem با قدرت تفکیک 10 متر و تصاویر ماهواره ای irs استفاده شد. که در این زمینه از نرم افزارهای arc gis، global mapper و اتوکد بهره گرفته شد. شاخص ها نسبت به خط مرجعی که به طول تقریبی 48 کیلومتر از غرب به شرق منطقه کشیده شد، مورد سنجش قرار گرفت. روند تغییرات و موقعیت شاخص ها نسبت به خط مرجع در اکثر موارد از روند دو گسل عمده منطقه مورد مطالعه یعنی گسل های شاهرود و طزره تبعیت می کنند. نتایج حاصل از این شاخص ها به همراه برخی از شواهد موجود، نشان دهنده فعّال بودن منطقه از نظر فعالیت های نئوتکتونیکی می باشد. واژگان کلیدی: نئوتکتونیک، گسل شاهرود، گسل طزره، شاخص های ژئومورفیک، البرز شرقی.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی حرکتهای تکتونیکی در دامنه ی شمال شرقی کوه کرکس با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

دامنه یشمال شرقی کوه کرکس به عنوان بخشی از توده ی کوهستانی کرکس به شمار می رود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده است و در جهت شمال غربی–جنوب شرقیامتداد یافتهاست. منطقه یمورد مطالعه در پهنه ی آتشفشانی ارومیه ، دختر(تبریز،بزمان) واقعاست. شروواشتوکلین (نقلازپروهان،1380) این پهنه را یک محور شکسته و فعّال از نظر ولکانیسم (کرتاسه یفوقانی- ائوسن) و از لحاظ پلوتونیسیم (الیووسین و میوسین) به شمار می آ...

متن کامل

ارزیابی فعالیت های تکتونیکی در حوضه آبریز دالکی با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

زمین سیستمی پویاست که تغییر و تحول از جمله ویژگیهای آن است. شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان میدهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه زهکشی حوضه آبریز دالکی است. در این پژوهش از برخی از شاخصهای کمی ژئومورفیک از قبیل نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF) ،عدم تقارن حوضه ها(AF) ، گرادیان طول رودخانه(SL) و شاخص سی...

متن کامل

ارزیابی حرکتهای تکتونیکی در دامنه ی شمال شرقی کوه کرکس با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

دامنه یشمال شرقی کوه کرکس به عنوان بخشی از توده ی کوهستانی کرکس به شمار می رود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده است و در جهت شمال غربی–جنوب شرقیامتداد یافتهاست. منطقه یمورد مطالعه در پهنه ی آتشفشانی ارومیه ، دختر(تبریز،بزمان) واقعاست. شروواشتوکلین (نقلازپروهان،1380) این پهنه را یک محور شکسته و فعّال از نظر ولکانیسم (کرتاسه یفوقانی- ائوسن) و از لحاظ پلوتونیسیم (الیووسین و میوسین) به شمار می آ...

متن کامل

مورفومتری و ارزیابی برخی شاخص های ژئومورفیک برای تعیین میزان فعالیت نئوتکتونیکی در حوضه های آبریز شمال ده ملا و طزره، البرز شرقی

منطقه ی ده ملا وطزره بخشی از واحد زمین ساخت – رسوبی البرز شرقی می باشد. گسل های مهمی همچون گسل دامغان ، آستانه و گسل شمال دامغان و نیز چین هایی از جمله تاقدیس طزره، ناودیس ده ملا از ساختارهای این منطقه می باشند. به منظور مورفومتری و ارزیابی فعالیت نوزمین ساختی منطقه، با استفاده از داده های مدل ارتفاعی رقومی(dem) در نرم افزارهای arc gis 9.3 و global mapper10 شاخص های ژئومورفیکی گرادیان طول رودخا...

ارزیابی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی با استفاده از تحلیل رابطه خاکستری

         امروزه برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دست­یابی به شاخص­های توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقه­ای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالش­های اصلی دست­یابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از این پژوهش، ارزیابی و اولویت­بندی شهرستان­های استان آذربایجان­شرقی از لحاظ شاخص­های زیربنایی می­باشد. پژوهش حاضر از نظر نوع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات جغرافیای مناطق خشک

جلد ۵، شماره ۱۸، صفحات ۱۹-۳۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023